Studia nad Bezpieczeństwem

EWOLUCJA BEZPIECZEŃSTWA W EUROPIE NA POCZĄTKU XXI WIEKU. WYBRANE ASPEKTY

Andrzej Żebrowski — 2023-12-22

Bezpieczeństwo jest zjawiskiem, które podlega ciągłej ewolucji. Początek XXI wieku przyniósł wiele zmian w dziedzinie bezpieczeństwa. Wpływ na to miały m.in. zmiany cywilizacyjne, rozwój technologii oraz zmiana mentalności społeczeństwa i polityków. W pierwszej części artykułu wskazano pojęcie bezpieczeństwa oraz zarys historyczny zmian w bezpieczeństwie międzynarodowym. Następnie wymieniono czynniki, które miały istotny wpływ na zmiany w ewolucji bezpieczeństwa w Europie, a następnie scharakteryzowano obecną sytuację w zakresie bezpieczeństwa międzynarodowego.

ZAGROŻENIA NATURALNE. POJĘCIE, ISTOTA I KLASYFIKACJA

Andrzej Urbanek — 2023-12-22

Bezpieczeństwo powszechne zaliczane jest obecnie do kluczowych dziedzin bezpieczeństwa narodowego. Jego głównym celem staje się ochrona ludności przed skutkami różnego rodzaju zagrożeń, które mogą się pojawić na terytorium Polski, ale także poza jej granicami. Zagrożenia te mają charakter zarówno zagrożeń wywołanych działalnością człowieka, ale też i zagrożeń, których źródłem są siły natury. W artykule, jego autor podjął próbę określenia pojęcia, nakreślenia istoty i przedstawienia autorskiej klasyfikacji zagrożeń naturalnych z perspektywy bezpieczeństwa powszechnego. Jest to efekt prac badawczych Autora, które znalazły swoje odzwierciedlenie w będącej aktualnie w procesie wydawniczym monografii pt. „Zagrożenia naturalne w ekologicznej przestrzeni bezpieczeństwa”. Projekt uzyskał dofinansowanie z programu MEiN „Doskonała nauka”.

BEZPIECZEŃSTWO INFORMACJI GLOBALNYM WYZWANIEM XXI WIEKU

Wiesław Babik — 2023-12-22

Przedmiotem artykułu jest bezpieczeństwo informacji potraktowane jako globalne wyzwanie XXI wieku. Powodem tego jest istnienie wielu współczesnych zagrożeń informacji, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej, które stawiają informacje w niebezpiecznej sytuacji. Odpowiedzią na to wyzwanie jest m.in. ekologia informacji, której infoekologiczne wytyczne dotyczące tego jak uczynić informację bezpieczną w wymienionych sferach są godne uwagi. W wystąpieniu zostaną zaprezentowane odpowiednio skategoryzowane zagrożenia informacji, jak również infoekologiczne zasady bezpieczeństwa informacyjnego przydatne współczesnemu człowiekowi w obliczu wyzwań i zagrożeń cyberprzestrzeni.

MIĘDZYNARODOWE PRAWO PUBLICZNE W DOBIE NOWYCH WYZWAŃ I NOWEGO TYPU KONFLIKTÓW

Aleksandra Nowak — 2023-12-22

W prawie międzynarodowym publicznym nie ma legalnej definicji wojny hybrydowej, ale to, co dzieje się na granicy Polski z Białorusią, można nazwać nowym typem konfliktu granicznego. Sytuacja na granicy Polski, Litwy i Łotwy ewoluuje w niebezpiecznym kierunku dla bezpieczeństwa tych krajów i bezpieczeństwa Unii Europejskiej, ale jest to również kryzys humanitarny. Prawo międzynarodowe publiczne zawiera normy, które dają wskazówki, jakie kroki należy podjąć. Jednak rozwój sytuacji zależy od decyzji państw zaangażowanych w ten konflikt graniczny. Konflikt na wschodniej granicy Unii Europejskiej ma wiele aspektów. Niniejszy artykuł zawiera przegląd najważniejszych z nich. W artykule omówiono przepisy prawa międzynarodowego publicznego, prawa Unii Europejskiej oraz polskie rozwiązania krajowe związane z kryzysem migracyjnym. Konflikt ten pokazano w szerszej perspektywie innych działań hybrydowych stosowanych przez Rosję.

TERRORYZM WSPÓŁCZESNYM ZAGROŻENIEM DLA PRAWIDŁOWEJ EGZYSTENCJI LUDZI NA ŚWIECIE

Krzysztof Jurek — 2023-12-22

Terroryzm to jedno z największych zagrożeń na całym świecie. Naukowcy, w tym ludzie powiązani z polityką jak i mediami, oczekują kolejnych ruchów organizacji takich jak Al-Kaida czy Hamas lub ISIS. Należy pamiętać, że wydarzenia z dnia 11 września 2001 roku ożywiły wszelakie rozmowy o terroryzmie i ich skutkach nie tylko w USA ale i na całym świecie. Powodem takowych rozmów było nic innego jak zamach na WTC. Owy incydent pokazał i uświadomił wszystkim, że terroryzm to nie jest zagrożenie lokalne a globalne. Terroryzm samobójczy przestał poniekąd być już aż tak wielkim problemem jak kilka lat temu, a sami terroryści poszli z duchem czasu i zaczęli działać poprzez manipulacje w internecie jak i na giełdach papierów wartościowych, ażeby rozbić gospodarkę od środka. Sam terroryzm ma powiązania z polityką i na nią oddziałuje. Organizacje terrorystyczne nie mają żadnych korelacji z istniejącymi prawami międzynarodowymi jak i zarządzeniami wewnątrz danego kraju. Można stwierdzić, że działania terrorystyczne przejawiają się poprzez pewne ustalenia wewnątrz danej organizacji terrorystycznej i są one dla członków najważniejsze, aby osiągnąć wyznaczone cele.

WPŁYW ROSYJSKIEJ PROPAGANDY I DEZINFORMACJI NA POLSKĄ KULTURĘ POLITYCZNĄ W PRZESTRZENI WIRTUALNEJ

Piotr Pawlak — 2023-12-22

Współczesna debata polityczna – publiczna i indywidualna – ulega postępującej degradacji, czego przykładem jest rosnący problem mowy nienawiści, fake newsów, manipulacji itp. Przeniesienie tej debaty do sieci – dodatkowo wzmocnione okresem pandemii – skutkuje zwiększonym zaangażowaniem dotychczas relatywnie biernych obywateli. Najpoważniejszym obecnie, choć de facto niemłodym problemem, wpływającym na stan rodzimej kultury politycznej jest dezinformacja i propaganda Federacji Rosyjskiej, zwłaszcza ta jej część skierowana bezpośrednio przeciwko Polsce i jej społeczeństwu. Paradoksalnie jednak, obok zdecydowanie negatywnych aspektów rosyjskiej propagandy, obserwuje się zjawisko aktywizacji politycznej Polaków. Obszarem tej aktywizacji jest Internet, za pośrednictwem którego odbywa się proces umacniania „partycypacyjnego” (pożądanego dla demokracji) modelu kultury politycznej. Tekst jest refleksją nad obecnym stanem kultury politycznej i jej rolą w niwelowaniu kryzysu demokracji.

DYNAMIKA ZMIAN TOŻSAMOŚCI POLITYCZNEJ UKRAIŃCÓW W WYNIKU WOJNY Z ROSJĄ

Oleksii Valevskyi — 2023-12-22

Wojskowa inwazja Rosji na Ukrainę stała się impulsem, który radykalnie przyczynił się do konsolidacji społeczeństwa ukraińskiego i ukształtowania nowych wartościowych struktur tożsamości obywateli. Wciąż trwają ogromne przemiany w świadomości społecznej ukraińskiego społeczeństwa, spowodowane agresją wojskową. Wyniki badań socjologicznych wskazują, że w świadomości społecznej odnotowano istotne przemiany wartości, których treść daje podstawy do stwierdzenia, że zachodzi proces kształtowania się nowych struktur tożsamości społeczno-kulturowej. Istnieje zatem potrzeba zbadania dynamiki zmian politycznych i wartościowych postaw świadomości społecznej w warunkach oporu wobec agresji wojskowej Federacji Rosyjskiej. Zadaniem badawczym jest określenie kierunku kształtowania się nowych komponentów tożsamości w warunkach agresji wojskowej. Również istnieje pilna potrzeba zbadania koncepcyjnych podstaw kształtowania się odnowionej tożsamości w okresie powojennym, która będzie miała na celu przywrócenie ekonomicznych i społecznych podstaw społeczeństwa. Dlatego należy zwrócić uwagę na określenie strategicznych kierunków polityki tożsamościowej w okresie powojennym. Uzyskane wnioski będą przydatne w kształtowaniu państwowej polityki tożsamościowej, która jest istotna dla społeczeństwa ukraińskiego w kontekście realizacji państwowego kursu integracyjnego z UE.

POLITYKA FINANSOWA I GOSPODARCZA UKRAINY W WARUNKACH WOJNY Z ROSJĄ: AKTUALNE PROBLEMY I PERSPEKTYWY ROZWOJU

Svitlana Dombrovska — 2023-12-22

Artykuł koncentruje się na analizie bieżących problemów polityki finansowej i gospodarczej Ukrainy w warunkach wojny z Rosją. Autorki podkreślają, że wyzwania logistyczne związane z wojną nadal obciążają gospodarkę, szczególnie te związane z funkcjonowaniem portów, sieci transportowych i infrastruktury energetycznej. Wojna zaburzyła równowagę na rynku walutowym i bezprecedensowy wzrost deficytu budżetowego. Dochody podatkowe były ograniczone z powodu malejącej aktywności gospodarczej. Autorki proponują perspektywy dalszego rozwoju polityki finansowej i gospodarczej Ukrainy,
w szczególności import towarów luksusowych może być dobrą alternatywą dla bezpośredniej konwersji środków na walutę obcą. Już teraz zauważalne jest wprowadzenie różnych ograniczeń dotyczących importu i zakupu aktywów walutowych. Środki te już zaczynają być stosowane, ale należy je rozszerzyć i pogłębić. Konieczne jest również ograniczenie chęci ludzi do oszczędzania, ponieważ w warunkach niestabilności oszczędności nieuchronnie wpłyną do waluty.

MECHANIZMY INFORMATYZACJI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ DZIAŁAŃ WOJSKOWO-POLITYCZNYCH

Vadym Rozhko — 2023-12-22

Autorzy zauważają, że informatyzacja administracji publicznej działalności wojskowo-politycznej ma na celu stworzenie warunków zapewniających bardziej efektywne wykorzystanie informacji w celu osiągnięcia najlepszych wyników jej funkcjonowania, a mianowicie zwiększenie efektywności dostępu do zasobów informacyjnych; określenie lepszych parametrów i cech sytuacji wojskowo-politycznej, opracowanie i ocenę różnych alternatyw dla rozwiązań wojskowo-politycznych; zintensyfikowanie i usprawnienie organizacji interakcji informacyjnych między podmiotem a przedmiotem polityki wojskowej, wykorzystanie modeli matematycznych do podejmowania decyzji wojskowo-politycznych.

OBRONA CYWILNA W POLSCE W ASPEKCIE POTRZEB I PRAWNYCH REGULACJI

Eugeniusz Kołpaczyński — 2023-12-22

W opracowaniu Autor podjął próbę przedstawienia obrony cywilnej w Polsce w aspekcie potrzeb i prawnych regulacji. Badania stanu i potrzeb ochrony ludności w Polsce prowadzone są przez instytucje państwowe, społeczne oraz naukowców z różnych ośrodków akademickich. Stan ochrony ludności nie jest spójny pod względem prawnym i organizacyjnym. Jednym z przykładów jest nieuchwalenie projektu nowej ustawy O ochronie ludności i obronie cywilnej. Pomimo, tego iż Polska ratyfikowała konwencje międzynarodowe, to w dalszym ciągu wiele ich norm nie wdrożono do praktycznego stosowania.

POZWOLENIE NA BROŃ PALNĄ W CELACH OCHRONY OSOBISTEJ

Marek Kania — 2023-12-22

Pozwoleniem na broń, które najtrudniej w Polsce zdobyć jest pozwolenie na broń do ochrony osobistej. Główną przesłanką odrzucającą większość wniosków w wydziale postępowań administracyjnych Komend Wojewódzkich Policji jest zapis o udokumentowaniu stałego, realnego i ponadprzeciętnego zagrożenia życia, zdrowia i/lub mienia. Kwestia właściwego udokumentowania nie jest taka oczywista.

PODSYSTEM ZABEZPIECZENIA GRANICY WSCHODNIEJ PRL PRZEZ WOJSKA OCHRONY POGRANICZA I JEGO WPŁYW NA BEZPIECZEŃSTWO PAŃSTWA W DRUGIEJ POŁOWIE XX WIEKU. WYBRANE PROBLEMY. CZ. 1

Ireneusz Bieniecki — 2023-12-22

Podsystem ochrony granicy wschodniej PRL (z ZSRR) był jednym z czterech podsystemów ochrony polskiej granicy państwowej, który w latach od zakończenia II wojny światowej do rozwiązania Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP–15 maja 1991 r.) zabezpieczał ochronę tego odcinka. W części pierwszej artykułu omówiono takie zagadnienia jak: zadania realizowane przez WOP, organizacje i zmiany w systemie ochrony granicy PRL w latach 1945–1991, siły i środki WOP uczestniczące w ochronie granicy PRL do połowy lat 80. XX w. oraz podział pogranicza a także przestępstwa popełniane na pograniczu i granicy PRL–ZSRR.

INTELIGENTNE SPOŁECZEŃSTWO, EDUKACJA. NOWE FORMUŁY EDUKACJI „SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO” W ŚWIETLE PRAWA POLSKIEGO I UE

Dawid Czerw — 2023-12-22

Kwestia ta dotyczy rzeczywistości nowych technologii i usług społeczeństwa informacyjnego, które zapewniają społeczeństwu wiele korzyści zawodowych i społecznych, ale które niosą ze sobą również falę różnych zagrożeń. Mimo to, jako społeczeństwo informacyjne chętnie korzystamy z tych rozwiązań w niewyobrażalnym zakresie. Należy zatem zadać pytanie, czy jako społeczeństwo aspirujące do miana społeczeństwa 5.0 jesteśmy dostatecznie lub w ogóle wyedukowani w zakresie tych technologii, zarówno pod kątem płynących z nich korzyści, jak i potencjalnych niebezpieczeństw, np. cyberzagrożeń czy wpływu na nas i nasze otoczenie? Artykuł przedstawia analizę obecnych form edukacji w Polsce w 2021 r. w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych i stawia pytanie, czy wraz z rozwojem rzeczywistości wypełnionej nowymi technologiami i w dobie przeładowania informacyjnego kładziemy wystarczający nacisk na edukację we wskazanym wymiarze?